De verrassende comeback van religie

Afgelopen april verscheen ‘Ongelofelijk- over de verrassende comeback van religie’ van journalist en publicist Yvonne Zonderop. Het boek kreeg ruime aandacht in de pers, met grote interviews in NRC, Volkskrant en Trouw. Blijkbaar raakt Zonderop een gevoelige snaar. Als niet-kerkelijke biedt zij een onverdachte blik op de plek van religie in Nederland. Zij verwondert zich over de razendsnelle secularisatie in Nederland. De keerzijde daarvan wordt langzaam aan duidelijk: er is geen stelsel van zingeving meer dat betekenis geeft.

Nieuw tijdperk van religieus zoeken begint nu pas

Ik sprak Yvonne Zonderop over haar boek en haar visie op (vrijzinnige) kerken. Het instituut kerk staat er slecht voor, dat is algemeen bekend. Aan de andere kant ontstaan er tientallen nieuwe initiatieven, aan de marge van de kerk. Het is weer hip om aan zingeving te doen. Dat geldt voor oosterse vormen van religie, maar het viel Zonderop juist op hoeveel nieuwe christelijke gemeenschappen er ontstaan, van zeer diverse vormen. Zo is het volgens Zonderop altijd al gegaan: het christelijk geloof vindt steeds nieuwe vormen die passen bij de tijd. Er blijken steeds weer nieuwe mensen inspiratie te putten uit het oude verhaal, al geven ze dat eerder vorm in nieuwe initiatieven. Zonderop citeert daarbij Charles Taylor, in ‘A Secular Age’: we staan pas aan het begin van een nieuw tijdperk van religieus zoeken, waarvan niemand het resultaat kan voorspellen.

Veranderen moet, maar de behoefte aan zingeving blijft altijd bestaan

Het boek van Zonderop heeft mij moed en perspectief gegeven. Jazeker, de kerken staan er slecht voor. Er moet wat veranderen aan onze structuren en aanbod. Onder remonstranten zijn wij ons hiervan bewust en is er de ruimte om te experimenteren. Zie bijvoorbeeld de vier landelijke vernieuwingsplekken, die in september van start gaan en waar predikanten alle ruimte krijgen voor vernieuwende activiteiten. Maar ook al het vernieuwende dat reeds gebeurt in gemeenten. Zonderop heeft weer eens bevestigd, dat er een grote behoefte aan zingeving is in de samenleving. En dat wij daaraan tegemoet kunnen komen. Wij hebben namelijk goud in handen, met het Bijbelse verhaal. Een verhaal, dat ook Zonderop niet onverschillig laat. Ons zelfbeeld en onze moraal zijn door het christendom gevormd. Het spreekt van de algemene menselijke waardigheid. Het predikt het belang van naastenliefde en rechtvaardigheid. Het vraagt aandacht voor het spirituele element in ons leven. Deze principes verdienen het om hoog te worden gehouden.