Zou er iets na het leven kunnen zijn? #Allerzielen
Geschreven door Tjaard Barnard
‘Zeg Tjaard, jullie kunnen natuurlijk heel vrijzinnig zijn, maar bij jullie zal het toch ook wel zo zijn dat de meeste mensen geloven om er na dit leven beter uit te komen?’ Alweer een jaar of tien geleden zat ik met mijn mond vol tanden toen mijn goede, gereformeerde collega (hij juicht inmiddels voor het Lam) deze vraag stelde. Ik was verbaasd. Deze collega, van oorsprong vrijgemaakt, was legerpredikant geweest, had de wereld gezien, was synodaal geworden en had alle boeken van Harry Kuitert tot zich genomen. En toch was dit zijn vooronderstelling.
We zaten bij een oecumenische gesprekskring waarin van heel orthodox katholiek en protestant tot uiterst vrijzinnig katholiek en remonstrant bij elkaar zat. Gelukkig hoefde ik niet te antwoorden. Een zeer mondig en militant vrijzinnig gemeentelid nam het woord. ‘Nou Tjaard, als je het maar laat om bij mijn begrafenis te spreken over een hemels perspectief. Ik geloof daar namelijk helemaal niets van!’
Nadenken over wat er zou kunnen zijn
Mijn ervaring is dat Remonstranten over het algemeen heel terughoudend zijn in wat zij geloven en nog meer in wat zij zeggen over een leven na dit leven. Zo hebben velen zich geërgerd aan de reclame een paar jaar geleden van het Humanistisch Verbond: ‘Gelooft u ook meer in het leven vóór de dood?’ Volgens mij doen namelijk alle remonstranten dat. Dat wil natuurlijk niet uitsluiten dat zij toch weleens nadenken over wat er zou kunnen zijn.
Zo krijg ik ook regelmatig de vraag wat de bijbel nu zegt over een leven na dit leven. Niet dat dat veel helpt, want alle smaken die je kunt bedenken zijn daarin natuurlijk te vinden. Van de eenvoudige gedachte dat er hierna niets is of dat God daar in elk geval niets mee te maken heeft (‘Het dodenrijk zal u niet loven, Heer’, Jes. 38: 18) tot de gedachte dat er wellicht wel iets is, maar dat je je hier niet mee moet bezighouden. De profeet Samuël die al dood is en door koning Saul wordt geraadpleegd. Hij verschijnt met een ochtendhumeur en bericht doodleuk dat Saul morgen bij hem zal zijn (1 Sam. 28). En soms lezen we berichten over mensen die uit de dood opgewekt kunnen worden door Jezus, opstandingen aan het einde der tijden of misschien zelfs al eerder met een geestelijk lichaam in de hemel (1 Cor. 15) Alle varianten lijken leverbaar te zijn, dus daar komen we ook niet verder mee.
Ik word niet losgelaten
Zelf houd ik het maar bij de eenvoudige gedachte dat wie in dit leven zich ergens, door iets hogers gedragen wist, er wellicht op mag rekenen dat je over de grens van dood en leven niet losgelaten zult worden. De nuchtere Prediker zegt het mooi in een heel hoofdstuk waarin hij de gang van een mens door het leven, van kind naar grijsaard beschrijft. ‘Dan gaat je lichaam terug naar de aarde waaruit je gemaakt bent. Dan gaat je levensadem terug naar God die je het leven gegeven heeft.’ (Pred. 12: 7). Veel meer is er niet te zeggen.
Overigens geldt dat natuurlijk ook voor degene die zo zeker weet dat er niets is na dit leven. Dat weten we natuurlijk ook niet. Misschien kloppen alle beelden wel dat we voor eeuwig psalmen zullen zingen in de hemel. Voor wie godvruchtig en gelovig was in dit leven, zal dat een vreugde zijn en bevind je je in de hemel. Voor wie zich een leven lang geërgerd heeft aan de psalmen (misschien wel in de oude berijming(!)) is het de hel. Goed remonstrants is om dan te constateren dat je ook op die manier zelf invloed hebt op waar je je zult bevinden!
