4 april 2021

Paasviering vanuit Lochem, teksten

Geschreven door Redactie

Paasviering voor de Landelijke Remonstranten op 25 maart 2021

Meewerkenden:

Alleke Wieringa, voorganger
De Remonstrantse Gemeente Lochem Zutphen,

  • Nan Pluymackers, voorzitter, regie, catering
  • Marianne Weenink, coördinatie muziek, zang
  • Herman Marcus- hobo
  • Jan van Voorst – zang
  • Rien Wulffraat – piano
  • Ellen Klomp – zang
  • Jaap Bax, orgel
  • Ingeborg ten Hoopen, tekst en voordracht
  • en een aantal contactpersonen.

Jelle Seubring, opnames, ProduMedia
Jeroen Bos, opnames, Samantha en Job, Visionary MInds
Henk Takken, Wijngoed Kranenburg, www.wijngoedkranenburg.nl
Wout Herfkens, kunstenaar ‘Jésus à l’hôpital’, www.woutherfkens.com

Orde van dienst

Gedicht Ingeborg ten Hoopen
in dit uur
waar niemand met mij waakt
waar een haan kraait
als een kus verraadt

waar gewassen handen
zich onschuldig wanen
waar ik tot in mijn
diepste duister moet gaan

op deze plek, in dit uur
eindigt nu mijn voorbestemde reis
afgelost en ingelost
dit voorbestemde leven

het lichaam dat mij droeg, verdroeg
draagt men nu weg
voorgoed

maar zie! ik heb je niet verlaten
zie mij aan! hier ben ik
voor je, naast je, achter je…

opgestaan uit Tijd in Eeuwigheid ben ik
wie ik altijd al was

Muziek
Lied ‘Als alles duister is’

Welkom (door voorganger)
Christos Anesti! Christus is opgestaan!

Zo groet men elkaar in Griekenland
als het Paasfeest is aangebroken.
En dan antwoord je: Alitos Anesti! Waarlijk, hij is opgestaan!

Een groet van vreugde,
van hoop, van licht

dat de nacht verdreven heeft.

Even wonderlijk als echt.
het doodse achter je gelaten,
nieuwe levenskracht hervonden.

Houvast om verder te gaan.
Dat je dat mag meemaken!
Voor de één een diep verlangen
dat dat ooit gebeuren mag,
voor de ander echt zo gebeurd.

Hier dragen we samen
de hoop en het weten
dat het mogelijk is,
hoe vreemd dat ook mag klinken,
leven door de dood heen.

In de naam van de Eeuwige, die ons sinds mensenheugenis trouw blijft
ons in liefde nabij is
vieren we hier
en bij u thuis, waar u ook woont,
samen en apart: Christos Anesti – Christus is opgestaan
Alitos Anesti – waarlijk hij is opgestaan.

Paasevangelie
Voorganger: Wij volgen het Paasevangelie naar Johannes, de verzen 20 1-18. Maria Magdalena is de hoofdrolspeelster in dit evangeliegedeelte. Ik heb haar aan het woord gelaten over de impact die de tijd met Jezus op haar heeft gehad. Luistert u naar haar monoloog:

Hoe ik van hem moet houden, weet ik nog steeds niet.
Maar dat hij me lief was – zo lief- dat is zeker.

Zoals hij mij destijds weer op mijn voeten heeft gezet,
en me een andere weg wees……
Sindsdien weet ik dat ik IEMAND ben,
een gewenst geliefd mens ben
in Gods ogen
en die van anderen.

Hoe ik van hem moet houden, weet ik nog steeds niet.
Maar dat hij me lief was – zo lief- dat is zeker.

Hij was scherp, onconventioneel,
bevlogen!
Je naaste zien, en lief te hebben,
omdat die net als jij is
en net als ik: een schepsel Gods.
Dat dreef hém
en ons toen ook.

God, die hij ‘m’n Vader’ noemde.
Dat was wel even wennen.
Want dan zou hij ‘zijn zoon’ moeten zijn.
‘Men’ had daar moeite mee.

Maar het zei wél iets over het vertrouwelijke en nabije van de Ene
Dat had ik nog nooit zo gezien.
Hij leefde daar helemaal naar.

Mens, wat voor een mensen we in die tijd allemaal ontmoet hebben?!
Het was soms eng en een beetje vies ook wel,
maar toch: zúlke bijzondere mensen!
Dat niemand hen ziet en rechtdoet, niemand hen hélpt,
is een grof schandaal.

Hoe ik van hem moet houden, weet ik nog steeds niet.
Maar dat hij me lief was – zo lief- dat is zeker.

Ik vraag me weleens af of hij niet steeds radicaler werd.
Bozer ook; misschien wel gefrustreerder
Narrig tegen zijn moeder soms,
en opeens kon hij zomaar zoiets als een pierige vijgenboom vervloeken..
Waarom? Waar ben je zo boos over?

We hebben hem gewaarschuwd.
De autoriteiten hielden ons in de gaten.
Ze houden niet van onruststokers,
Misschien was het niet genoeg.

Ja, en toen kwam hij potsierlijk op een ezel de stad inrijden
en toen zette hij de tempel op zijn kop
En toen hadden ze genoeg van hem
en van ons.

Maar hem moesten ze hebben.
at zagen ze wel goed, want als ze hem hadden,
dan zouden wij ook wel ophouden.
Dachten ze.

Ik bespaar je de gruwelijke details.
van zijn arrestatie, het schijnproces, de tocht door de stad en
hoe hij aan het kruis gestikt en gestorven is.

Dat was vlak voor shabbat.
Uiteindelijk mochten we zijn lieve lijf meenemen
en iemand had een grafplek waar we hem mochten neerleggen.
Toen werd het stil

Hoe ik van hem moet houden, weet ik nog steeds niet.
Maar dat hij me lief was – zo lief- dat is zeker.

Ik wou hem zo graag nog één keer aanraken,
bij hem zijn, zijn wonden verzorgen.
Heel vroeg op de eerste dag van de nieuwe week
ben ik opgestaan en heb wat spullen meegenomen
en ben naar die tuin gegaan
waar we hem hadden neergelegd
in een rotsholte met een steen er voor.
Zou ik het kunnen – hem zo te zien?
Hoe zou hij erbij liggen?

Hoe ik van hem moet houden, weet ik nog steeds niet.
Maar dat hij me lief was – zo lief- dat is zeker.

Maar toen ik daar kwam
was de steen weggerold.
ik was geschokt
Waar is hij dan?
Wat hebben ze met ‘m gedaan?
Wie heeft dit……..
Ik ben teruggerend, naar de anderen.
Die weer met mij naar de tuin renden.

Ze keken even snel en trokken hun conclusies
en gingen weer.
Dat ging me echt veel te snel,
ik moest zo verschrikkelijk huilen
Ik was zo wanhopig:
Waar is hij en wat hebben ze met hem gedaan?

Toen dat er een beetje uit was
heb ik ook maar eens goed gekeken,
in dat graf
ja de bebloede doeken, en daar – dat-
dat  hadden we om zijn lieve hoofd gedaan
dat gepijnigde gezicht…..
maar nee, niet zijn lichaam.

Het is er niet.
Hij is er niet.
Ooooooh God,
wat moet ik zónder hem?
Wat moet ik zonder hem?

Hoe ik van hem moet houden, weet ik nog steeds niet.
Maar dat hij me lief was – zo lief- dat is zeker.

Ik heb me omgedraaid.
Omgedraaid.
Mijn lijf deed dat, omkeren
Ik niet,
ik wist niet waar ik het zoeken moest.

Stond iemand – zag ‘m vaag
tuinman zeker – dacht ik.
Oh die weet misschien…… – dacht ik
‘Maria’ hoorde ik ‘m zeggen.
Hè? ‘Meester’ flapte ik eruit, nog voor ik er erg in had.
Ja dat was hij! mijn leraar, mijn vriend!
degene die me mijn leven weer had gegeven

Hoe ik van hem moet houden, weet ik nog steeds niet.
Maar dat hij me lief was – zo lief- dat is zeker.

Ik wou hem in de armen vliegen, omhelzen,
voelen, ruiken, aanraken.
Maar dat kon niet. Niet doen. Niet aanraken.
‘Je moet de levende niet bij de doden zoeken’
Ik herinner me dat hij dat wel eens zei.

Nu weet ik
dat hij me aan kijkt in ieder gezicht
van elke mens
die mij aankijkt.

Zo zal ik hem liefhebben.
Zo zal hij bij me zijn.
In mijn hart
in mijn ogen
in mijn handen.

Overwegende gedachten
(voorganger)

Lieve mensen,
Moet dat?
Kan dat?

Pasen vieren terwijl er minstens twee grote wereldomvattende crises tegelijkertijd gaande zijn?
De coronacrisis en de klimaatcrisis
Moeten we het dit jaar wel door laten gaan?
Is het niet passender om er mee te wachten?

Dat zou je je oprecht kunnen afvragen,
maar iets in mij zegt ‘nee’.
Pasen is 2000 jaar lang gevierd onder alle omstandigheden.
Niet als plicht, maar als herinnering om het licht in je ziel te houden.
De krácht van deze feesten is hun vaste ritme: dat ze zich ieder jaar weer melden.
En dat ze ons zodoende telkens stilzetten, bij wat er is.

Nu Pasen moeten vieren –onder deze omstandigheden- doet me allereerst realiseren hoe vast hoe klem en hoe getunneld je ervan raakt.
Dat alleen al. Het doet enorm verlangen naar ademruimte
Vrij bewegen, geliefden met een dikke hug ontmoeten.
Het verlangen om de beperkingen achter ons te laten en op te staan uit de ellende, die de crisis veroorzaakt heeft, is totaal herkenbaar.
Hoewel ik me op zich goed kan redden, heb ik me maatschappelijk nog nooit zo beklemd gevoeld.

Het gaat wel een keer anders en beter worden.
Maar we zijn er nog niet, dus echt uitbundig uit je kerkdak gaan, voelt niet als heel erg passend.
Voor nu kunnen we niet anders dan erkennen dat het zo is.
Dat vooral: erkennen dat het zo is.
Dat het zwaar is en dat je er wanhopig van wordt en dat je het moe bent.

Neem je tijd om, je vermoeidheid toe te laten, uit te huilen waar nodig, en als het kan: ook momenten van ontspanning en het kleine genieten in te lassen. En misschien kun je op de lichtere momenten ook zien wat deze uitzonderlijke omstandigheden je gebracht hebben. Dingen die misschien al een beetje de weg omhoog kunnen wijzen. Dat hoop ik van harte.

OK Pasen. ‘De Heer opgestaan’ Welk licht schijnt er over ons bestaan als we dat opstaan, de opstanding, de symboliek van het verhaal serieus willen nemen, een zinnige plek willen geven in ons denken en doen?
Het wordt zoeken. Het is al geen gemakkelijk kost onder normale omstandigheden. Nu vind ik het echt een puzzel.

Op een of andere manier moet ik steeds denken aan Wout Herfkens. Hij raakte me met zijn werk. Herfkens is kunstenaar. Hij beweegt zich op de grens van boeddhisme en christendom. In zijn kunstuitingen bevraagt en bekritiseert hij de beide tradities en hij laat ze vrolijk en op geheel eigen wijze door elkaar heen lopen. Recentelijk begon het hem op te vallen hoeveel klassieke crucifixen er achteloos lagen te verstoffen in kringloopwinkels en op rommelmarkten. Je weet wel: die kruisjes met daaraan een Jezusfiguur uitgestrekt, die in katholieke huishoudens boven de deur van elke kamer hingen. Niemand wil ze meer. Het geloof daarin is vervlogen; de beeldjes worden massaal gedumpt.

Ik zie ze ook weleens, ik vind ze vreselijk, wat zie je toch in zo’n corpus aan de muur? Herfkens werd zo geraakt door de hulpeloosheid van het lijfje – de pijnlijke naaktheid-, dat hij besloot om de kruizen mee te nemen naar huis. Hij haalt het lichaampje van het kruis en legt het zorgvuldig in een bedje met een lapje of een dekentje er overheen. De wonden ‘verzorgt’ hij door een pleisters over te plakken.

Je kunt het afdoen als naïef gespeel met poppetjes. Ja, misschien.  Maar het is ook ernstig en betekenisvol spel.  In plaats van zo’n kruis als een waardeloos ding weg te gooien, laat Herfkens zich andermaal raken door de weerloosheid van het lijfje; hij opent zijn hart en hij gaat er voor zorgen. In een interview in Trouw zegt hij ‘Voordat ik met deze serie ‘Jesus a l’hopital’ begon, dacht ik altijd: ‘verzorg die man nou eens. Stel je voor, je loopt op straat en er hangt iemand levend aan een kruis. Het eerste wat je doet, is hem eraf halen en verzorgen, toch?’

Het vervlogen passiebeeld wekt in hem compassie op in plaats van ergernis. Die compassie verbeeldt hij met het bedje, het dekentje en de pleisters.Een uiting van respect voor de traditie, een oproep tot zorg voor een weerloze mens. Om niet onverschillig toe te zien. Herfkens maakt een innerlijke wending zichtbaar. De naïviteit maakt het misschien nog wel sterker. Gewoon doen, zorgzaamheid zonder vragen of second thoughts.

Zoals Maria Magdalena ooit ook iets moest omkeren in haar beleven
Zoals ook zij Jezus’ wonden wilde gaan verzorgen.
Zo bezig met de dood en de schok van wat ze had meegemaakt.
Zo overtuigd dat dit dus het einde van alles was.

En dan langzaam merkt
dat daar niets meer te vinden is.
Dat ze zich naar levenden mensen moet wenden
en daar meer zal terugvinden van haar geliefde leraar
dan in een graftombe.

Het gaat wel heel snel in het paasevangelie.
Maar in essentie is het wel waar.
Dat je bij de levenden meer te zoeken hebt,
als mens.

Het feest van de opstanding is het feest van een innerlijke wending, een innerlijke beweging naar bewogenheid. Dat je geraakt kunt worden door wat je leest in het gezicht van degene die je aankijkt, dat je geraakt kunt worden de nood van de aarde. En ernaar handelt.

Uit liefde
uit respect
Hem achterna
met jouw mogelijkheden
op jouw levenspad.

Ik hoop van harte dat we hier op een of andere manier goed uit gaan komen met z’n allen.
Vol goede moed, vol krachtige plannen
en reële daadkracht op weg naar een helere wereld.

Moge dit werkelijkheid worden.

Muziek
Lied ‘Dan zal ik leven’

Voorbeden
Goede God,

Wij danken u voor het wonderlijke om ons heen
het wonder van óns leven
en het wonder van het leven.
Een simpel ‘dankjewel’ klinkt wel heel schraal,
maar hoe moeten we dat anders zeggen
we bedoelen het anders
uit de grond van ons hart
uit de diepte van ons denken
waar geen woorden meer zijn
Dank u zozeer.

Eeuwige wees met ons
wees met de mensen die de dag verafschuwen dat ze geboren werden,
die het leven niet meer kunnen dragen,
die iedere dag opstaan met een loden last op hun schouders,
Wilt u hen helpen dragen als wij het niet meer weten?

Eeuwige wij leggen u onze zorgen voor om wat er in onze samenleving gebeurt.
er vallen harde woorden
er zijn te snelle en te gemakkelijke  beslissingen.
Wij weten niet altijd wat waar is en wat niet
Help ons wakker blijven en de menselijke koers te houden.

God wees met al diegenen die van harte betrokken zijn
in de vormgeving van onze samenleving.
mensen die idealen koesteren,
gerechtigheid nastreven,
waarheid willen vinden,
schoonheid realiseren.
Help hen dat zij gevoed en geïnspireerd blijven
en niet boos en gefrustreerd raken.

Eeuwige schenk ons wijsheid als samenleving
als gemeenschap, als enkeling
nu we gekozen hebben
hoe we als land onze weg willen vervolgen
in het wereldgebeuren.

Onze Vader
‘Laten we met genegenheid samen deze woorden bidden die in Jezus’ geest voor onze tijd zijn neergeschreven:

Gij Eeuwige, verborgen,
uw Naam worde zichtbaar in ons,
uw koninkrijk kome op aarde
uw wil geschiede: een wereld
met bomen tot in de hemel,
waar water schoonheid

en brood gerechtigheid is en genade –
waar vrede niet hoeft bevochten,
waar troost en vergeving is
en mensen spreken als mensen
waar kinderen helder en jong zijn,
dieren niet worden gepijnigd
nooit één mens meer gemarteld,
niet één mens meer geknecht.
Doof de hel in ons hoofd
leg uw hand op ons hart
breek het ijzer met handen
breek de macht van het kwaad.
Van U is de toekomst
kome wat komt.

Zegen
We gaan nu uiteen, ook al zijn we al thuis.
We zien elkaar weer, ook al is dat nu nog niet zo.
Blijf open
blijf raakbaar
voor wie je zusters en je broeders zijn
Blijf je verwonderen en verbazen
het maakt niet uit waarover.

Kijk om je heen
laat je ogen zoeken
naar kleien en grote vreugdevolle tekenen
die het opstaan in zich dragen.
Bewaar ze in je hart en verheug je
En ga met de oeroude woorden die honderden generaties mensen
voor ons bemoedigd en gesterkt hebben:

De Ene zal je zegenen en bewaken
De Ene laat zijn aanschijn tot je oplichten
en is je genadig.

De Ene heft haar aanschijn tot je op
en legt op jou VREDE

Amen

Muziek
Lied ‘U zij de glorie’

 

 

Over Redactie

Redactie

De redactie van Remonstranten.nl bestaat uit Annemarie Gerretsen, Liesbeth Orthel en Michel Peters. Zij opereren vanuit het Landelijk Bureau in Utrecht en komen wekelijks bij elkaar om voor jou de meest actuele, inspirerende, verdiepende en/of remonstrantse blogs te publiceren. Voor tips kun je het contactformulier gebruiken.

Gerelateerd