1 december 2017

Advent: Licht in onze duisternis

Geschreven door Peter Korver

Hoeveel kaarsen worden er dagelijks wereldwijd aangestoken? Heel wat, het gebeurt in kerken en bij mensen thuis. In alle religieuze tradities speelt licht een belangrijke en positieve rol. Overal op deze aarde proberen mensen met kaarslicht de duisternis uit hun leven te verdrijven. Dan gaat het om verdriet, verlies, pijn, verlatenheid of angst die de overhand dreigen te krijgen. Je voelt de duisternis. Je kan je niet oriënteren, alles is zwart, het is koud, er is geen lichtpuntje waar je je op kan richten. Het is goed om dan die zang uit Taizé te kunnen zingen: ‘Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft’ om vervolgens de daad bij het gezongen woord te voegen. De flakkerende vlam wordt een hoopvol teken van troost, genezing, geborgenheid, warmte, geluk en zoveel meer.

Wie wel eens een wandeling is gaan maken aan het einde van de nacht en de terugkeer van het licht en de zon beleeft, ondergaat een overweldigend natuurgebeuren. Alles om je heen wordt langzaam zichtbaar, het zwart en grijs verandert in kleur. Het licht brengt warmte en doet je ook beseffen dat alles ervan groeit. De groeiende aan- of afwezigheid van het licht doet de seizoenen wisselen.

De zekerheid dat het licht zal terugkeren

Dat we het kerstfeest verbinden met de winter en met licht en donker zegt veel over het duister in onszelf. Het brengt ons in contact met onze hunkering naar vreugde, liefde en goedheid. ‘Het volk dat in duisternis wandelt, zal een schitterend licht zien. Zij die in het donker wonen, worden door een helder licht beschenen’ (Jesaja 9).

Het licht is nooit los verkrijgbaar. Zonder het duister bestaat het niet. Nooit is alles wit en nooit is alles zwart. Hemel en hel, goed en kwaad zijn altijd onlosmakelijk met elkaar verbonden als Yin en Yang. Yin heeft altijd Yang in zich. Het goede heeft altijd het kwade in zich en omgekeerd. De geboorte van Jezus roept op dat er iemand is die hem wil ombrengen. Er is het stralende licht van de Eeuwige en een menigte van engelen, maar God verschijnt ook als een vluchtelingenkind en in de diepste armoede, met een voederbak van beesten als een wieg. Het licht ontleent zijn betekenis aan de duisternis. De duisternis kan maar een betrekkelijke plaats innemen door de zekerheid dat het licht zal terugkeren.

Licht is zichtbaar gemaakte liefde

De mystici brengen ons dichter dan wie ook bij de betekenis van het licht. Licht is zichtbaar gemaakte liefde, zo lezen we. Licht is wat ons herinnert aan toewijding voor iets of iemand die ons eigen kleine bestaan verre te boven gaat. Dat kan de Eeuwige zijn, dat kan zich direct vertalen naar mensen om ons heen, die ons nodig hebben. Mystiek licht is het licht dat in ons brandt en het vuur dat we kunnen zijn voor anderen. Ook al zien we het niet bij volle dag, juist dit licht schijnt in de diepste duisternis. ‘Licht is niet wetend weten’. Je ziet het. Je hoeft niet verder te filosoferen, te overwegen of te geloven. Het doet met ons. Het is verbonden met Hem of Haar die mijn licht heeft ontstoken in de nacht, die mij een levend hart geeft en nieuwe ogen. Deze Ene komt steeds met stille overmacht en neemt voor lief mijn onvermogen (lied 487, oude liedboek, Huub Oosterhuis).

Over Peter Korver

Peter Korver

Peter Korver is remonstrants emeritus-predikant, werkzaam als predikant bij de Grote Kerk in Naarden.

Gerelateerd