Rik Torfs: Lekker tegendraadse denker

‘Als de waarheid gevaar loopt, is het niet door te veel leugens, maar door te veel waarheid.’ Dit is een van de vele prikkelende gedachten die Rik Torfs via media als Twitter de wereld in strooit. Hij prikkelt graag, hij daagt uit, hij morrelt aan zekerheden. ‘Ik geloof niet in een waarheid die in stenen staat gegrift,’ zo zei hij in een interview. Is het misschien daar misgegaan, vier eeuwen geleden, tussen de rekkelijken en de preciezen in het Nederlandse protestantisme? Was er misschien een teveel aan waarheid? En werd de liefde daar het slachtoffer van?

Waarheidsliefde moeizame balans

Hoe verhouden liefde en waarheid zich tot elkaar, en is de waarheidsliefde misschien de moeizame balans tussen beide? Tijdens de slotbijeenkomst van het jubileum 400 jaar Remonstranten op zaterdag 14 september zal Rik Torfs onder de titel ‘Liefde, waarheid en waarheidsliefde’ zijn licht laten schijnen op die eigenzinnige geloofsgemeenschap, waar de twijfel zo hoog in ere staat. Rik Torfs liet zich in een essay ooit lovend uit over de methodische twijfel van de verlichte filosoof René Descartes, ook in remonstrantse kringen een graag geciteerde denker. Die twijfel is anders dan de knagende, sceptische twijfel, die tot vertwijfeling kan leiden. De twijfel van Descartes is noodzakelijk en bevrijdend, aldus Rik Torfs. Het is een twijfel die dient om tot waarheid te komen. Een twijfel dus om uiteindelijk de twijfel op te heffen, ooit. ‘Descartes twijfelt op een herbergzame manier.’ Zouden ook remonstranten op die herbergzame manier twijfelen? Misschien komen wij er op 14 september achter.

Wie geluk zoekt vindt het niet

Al ruim een kwart eeuw levert Rik Torfs verrassende, oorspronkelijke en vooral ook humoristische bijdragen aan het publieke debat in de Lage Landen over thema’s als religie en kerk en nog veel meer. In het dagelijks leven is hij sinds 1996 hoogleraar kerkelijk recht aan de KU Leuven. Van 2013 tot 2017 was hij bovendien rector van deze universiteit, de grootste van België. Namens de christendemocraten heeft hij zitting gehad in de Senaat. Hij is een voorvechter van de godsdienstvrijheid en adviseerde de regeringen van verschillende landen bij het opstellen van wetgeving die deze vrijheid moet garanderen.

‘Wie geluk zoekt, vindt het niet,’ betoogt hij in zijn jongste boek. ‘Alleen een reformatie kan de Rooms-Katholieke Kerk nog redden’, zo luidde afgelopen najaar zijn stelling in het dagblad Trouw. Hoe kijkt deze eigenzinnige en scherpzinnige denker tegen de remonstranten aan? Op 14 september kunnen wij het horen.